مجسمهٔ نقرهئی یک مرد روحانی از گنجینهٔ اَکسوس (آمودریا)
این پیکرهٔ نقره ئی ریخته گری شده، که قدمت آن به پیش از میلاد میرسد،بخشی از گنجینهٔ باستانی اَکسوس (کشف شده در حوزهٔ آمودریا، در مرز مشترک افغانستان و تاجیکستان) است، مردی را با پوشش آئینی و جزئیات چهره ئی مشخص به تصویر می کشد.
مجسمه، مردی ریشو با ریش باریک و بلند، سبیلهای کشیده، ابروهای پرپشت، چشمان درشت و بینی متناسپ را نشان می دهد. او جامه ئی بلند و چین دار بر تن دارد که تا روی پاها امتداد یافته و در بخش میانی با نواری برجسته و تزئین شده به صورت خطوط موازی و مورب، و با طلاکاری مشخص شده است. بر روی بالاتنه، جاکتی کوتاه با آستینهای چسپیده دیده می شود که قسمت جلو و پشت آن به صورت متقاطع تزئین و طلاکاری شده است.
در دست چپ، دسته ئی از شاخههای بارسُم (Barsom) وسیلهٔ آئینی در آئین زرتشتی را در مقابل سینه نگاه داشته و دست راستش به حالت طبیعی در کنار بدن قرار دارد. بَرسُم، که در مراسم زرتشتی به عنوان نماد تقدیس و نیایش استفاده می شود، گاهی از شاخههای گیاهان مقدس ساخته می شد و در بسیاری از آئین ها با و نوشیدنی مقدس هوم
.همراه بود، اما این دو از نظر کارکرد یکسان نبودند
کلاه او استوانه ئی شکل، که سطح بالائی آن هموار و با نواری تزئینی است و گوش ها را پوشانده است. این سبک کلاه و پوشش، در مقایسه با نمونههای شناخته شدهٔ فرهنگهای هم دوره، تمایز آشکاری دارد:
طوری که پادشاهان و کاهنان آشوری و بابلی " هخامنشی" معمولاً کلاههای مخروطی یا نوارهای پارچه ئی بر موهای بلند و فرفری می گذاشتند، ریشهای حجیم و بافته شده با حلقههای منظم داشتند، و لباسهای مزین به ردیفهای پشمی یا حاشیههای گلدوزی شده می پوشیدند.
بویژه شاهان هخامنشی سرزمین پارس " ایران فعلی" اغلب دارای ریشهای فرفری ، و ارایش شده، موهای
بلند حلقه ئی و پوشش هائی چون رداهای بلند و یا شلوارهای گشاد همراه با با بلا پوشهای ساده تر بودند.
اما برخلاف، شخصیت این مجسمه با ریش طبیعی و بدون بافت، سبیل کشیده، کلاه ساده اما آئینی، و در دست داشتن دسته بارسُم، چهره ئی متمایز و مشخصاً زرتشتی و آریائی را بازنمائی می کند.
با توجه به زمان ساخت و محل کشف، ویژگیهای پوشش، نوع کلاه و عنصر آئینی بارسُم، می توان این پیکره را بازنمائی یک شخصیت مذهبی یا حکومتی زرتشتی آریائی دانست که احتمالاً با مرکز مذهبی- فرهنگی بلخ (زادگاه زرتشت و کانون گسترش آئین او) در بلخ مرکز سرزمین آریانا پیوند دارد. طوری که این تمایز در پوشش و نمادها، جایگاه ویژهٔ او را از دیگر فرمانروایان یا کاهنان غیرزرتشتی منطقه مانند پادشاهان مردوک پرست بابل، سومر، اَکد " آشوری، سومری و هخامنشی" به روشنی جدا می سازد.