قانون مسعودی

وی را امام الدنیای ازمشاهیرشافعان می خواند،وتولدش را ( ۵۳۴ ه) و وفات آن را (۶۰۶ ه ) می نویسد (۱) و این سخن که همین امام رازی معروف  بسفارت حضرت بغداد رفته باشد، از کتاب درة الأخباروامدية الانوار، ترجمه فارسی تتمة صوان الحكمة باشد خوب ترواضح می گردد، و ترجمه احوالت از طرف مترجم فارسی آن کتاب به تتمة صوان الحكمة ضمیمه شده، وی گوید:

« الامام المحقق لعلامه فخرالدين محمد بن عمرالرازی خاتم حکماء اسلامی وبه مطلع مهراجتهاد وادامی که درحضرت سلطان محمد خوارزم شاه مکانتی یافت، که وزراءوامراء دولت وعلماء وائمه ملت دراشغال ملکی و دینی ومصالح شرعی و دیوانی بدو رجوع نمودن لازم شمرد وسالها اسلاطین غور او را درحضرت خود ارتباط فرمودند، و با اقتراح و الحاح سلطان محمد خوارزم شاه بحضرت خوارزم فرستاده آمد، وكرة بعد اخرى بسفارت دارالخلافه موسوم شد ... » (۲)

ازین تصریح مترجم تتمة صوان الحكمة بخوبی برمی آید، که آن علامه روزگاربارها بصيغه سفارت به بغداد رفته بود. چون منهاج سراج ماموریت وسفارت وی را ازحضرت بغداد بدربارغورذکرمی کند، که ممکن است،علاوه از دربار خلافت نیزبه تمام سفارت رسیده باشد.

امام رازی درحدود (۵۹۹ ه ) بدربارغوردرخدمت حضرت سلطان غیاث الدین و برادرش شهاب الدین بود،واز غورمفرورآ بغزنه رفت، بعد ازآن به دربار خوارزم شاهیان ملحق شد، و محمد بن تکش را تعلیم میداد.تاکه درهرات مدرسه ای برای تدراس وی کشوده گردید، وبدن (۶۳) سالگی روزدوشنبه عيدالفطرسال( ۶۰۶ھ) ازجهان رفت،وهم درآنجا دفن گرديد،ولادت اورا ابن خلکان در(۲۵) رمضان (۵۴۴ه) یا (۵۴۳ ھ میداند (۳)

(۷) قانون مسعودی

ازمآخذ مؤلف است، که شرح آن درتعليق اول درمبحث ماخذ مؤلف گذشت، بانجا رجوع فرمائید.

(۱) الکامل -ج ۱۲ ص ۱۱۳.(۲) درة الاخبارس ۱۲۲ طبع لاهور ۱۳۵۸ق (۳) وفیات الاعیان ج ۱ ص ۴۷۴