37

مجسمهٔ طلایی بز کوهی، از گنجینهٔ باختر (طلا تپه)

از کتاب: سخنان نغزی از پرچمن
31 August 2025

این مجسمهٔ ظریف طلائی که پیکرهٔ یک بز کوهی (قوچ کوهی / ibex) را به تصویر می کشد، از جمله آثار ارزشمند گنجینهٔ باختر است و قدمت آن به حدود دو هزار سال پیش بازمی گردد. به احتمال زیاد، این اثر در نیمهٔ نخست قرن اول میلادی ساخته شده است.

این شیء تأریخی طی کاوشهای باستان شناسی در سالهای ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۹ میلادی، توسط هیأت مشترک افغان و اتحاد جماهیر شوروی، در گور شمارهٔ چهار (Burial IV) از مجموعهٔ شش گانهٔ آرامگاههای باستانی در محوطهٔ «طلا تپه» (Tillya Tepe) واقع در ولایت جوزجان، در شمال افغانستان کنونی کشف شد.

بر اساس شواهد باستان شناسی، این آرامگاه متعلق به یکی از سرداران محلی با جامههای گشاد محلی و سلاحهای تزئینی – بوده است؛ که برخی پژوهشگران احتمال داده اند، ممکن است به دورهٔ آغازین فرمانروائی «هیرایوس» (Heraios)، بنیان گذار نخستین دودمان کوشانی در سرزمین آریانا مرتبط باشد.

این مجسمهٔ منحصر به فرد، همراه با دیگر اشیای زرین طلا تپه، امروزه در مجموعهٔ آثار گنجینهٔ باختر در موزیم ملی افغانستان در کابل نگهداری می شود.