معاهده صلح کادش؛ نخستین و کهن‌ترین پیمان صلح مستند در تاریخ جهان

کهن ترین پیمان صلح شناخته شده در تأریخ بشر، معاهده ئی است به نام صلح کادش که در سال ۱۲۵۸ پیش از میلاد، یعنی حدود ۳۲۸۰ سال پیش میان دو ابرقدرت زمان یعنی امپراتوری مصر باستان و امپراتوری هیتی ها (Hittites) به امضا رسید. این معاهده که گاهی با عنوانهای پیمان جاودانه یا عهدنامه مروارید نیز یاد می شود، یگانه معاهده

 شناخته شده از جهان باستان است که نسخه هائی از هر دو طرف قرارداد، تا امروز به جا مانده است.

این پیمان، ۱۶ سال پس از نبرد کادش میان سپاهیان رامسس دوم (Ramses II)، فرعون مصر باستان، و سپاه هاتوسیلیس سوم (Hattusilis III)، پادشاه هیتی ها به مرکزیت شهر هاتوشا (Hattusa) واقع در شمال مرکزی ترکیه امروزی، در سرزمین سوریهٔ کنونی، منعقد گردید.

معاهدهٔ صلح کادش در دو نسخه و به دو خط مختلف نگاشته شده است:

یکی به خط هیروگلیفی مصری

دیگری به خط میخی اکدی (زبان دیپلماتیک آن دوره)

خوشبختانه هر دو نسخهٔ این سند تأریخی تا به امروز محفوظ مانده اند. متن معاهده شامل ۱۸ بند است که شرایط صلح میان مصر و هیتی را مشخص می سازد و در ضمن، برکت و رضایت خدایان را نیز برای تحقق این صلح خواستار شده است.

یکی از بندهای مهم این پیمان چنین بیان می دارد:

> «اگر یکی از این دو دولت، مورد حمله کشور سومی قرار گیرد یا دچار آشوب داخلی گردد، دولت دیگر باید بی درنگ برای کمک به یاری آن بشتابد.»

همچنین در این معاهده، بندهائی در مورد بازگرداندن اجباری پناهندگان و حمایت از اسیران وجود دارد، که آن را می توان نخستین نمونه معاهده استرداد اسرا در تأریخ دانست. افزون بر آن، مجازات هائی نیز برای نقض پیمان از سوی هر یک از طرفین در نظر گرفته شده بود.

با توجه به ارزش بی بدیل این سند در تأریخ حقوق بین الملل، نسخه ئی بازسازی شده از آن بر دیوار مقر سازمان ملل متحد در نیویارک نصب شده است، تا به عنوان نمادی از آرمان صلح و دیپلماسی، در خاطر جهانیان باقی بماند.

گفتنی است، متن مصری این معاهده در سال ۱۸۲۸ میلادی و نسخه هیتی آن در سال ۱۹۰۶ میلادی کشف گردید.

امروزه:

نسخه مصری در محوطه معبد آمون-رع (Amun-Ra) در کرنک، مصر

و نسخه هیتی در موزه باستان شناسی استانبول نگهداری می شود.