دستهٔ یک جام آیینی با نقش بز کوهی بالدار و ماسک سیلنوس

این  دستهٔ جام آئینی نقره ئی با روکش طلائی، که قدمت 

آن به قرن چهارم میلادی حدودا  بسالهای۳۰۰ تا ۳۷۰  میلادی  میرسد، بخشی از یک جام آئینی (احتمالاً ریتون) بوده و به عنوان یکی از نمونههای درخشان هنر فلزکاری در اواخر دورهٔ کلاسیک شناخته می شود. دستهٔ جام به شکل بز کوهی بالدار (شیر دال یا ایبکس اسطوره ئی) طراحی شده که در حال پرش است و سُمهای عقبی اش را بر چهره یا نقاب یک مرد گذاشته است؛ چهره ئی که به وضوح نمایانگر سیلنوس (Silenus)، ایزد پیر و مستی در اساطیر یونان و همراه همیشگی دیونیسوس، خدای شراب، است.

جنس این اثر از نقره ٔ صیقل خورده با روکشی از طلاست. جزئیات ریز، از جمله شاخهای خمیدهٔ بز، بالهای باز و عضلات پیکر آن، با مهارت بالا حکاکی و قالب ریزی شده اند. پوشش طلائی بر عناصر کلیدی مانند شاخ، یال، ریش و دور ماسک چهره تأکید می کند و جلوه ئی آئینی به اثر می بخشد.

این دستهٔ هنری مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد است و از نظر سبک، ترکیبی از عناصر یونانی، خاورمیانه ئی و احتمالاً قفقازی را نشان می دهد. نقوش ترکیبی آن، بازتابی از تعامل فرهنگی میان دنیای یونان کلاسیک و مناطق شرقی تر، از جمله آناتولی شرقی، ارمنستان، و شاید شمال بین النهرین در دورهٔ پساهخامنشی است.

گرچه محل دقیق کشف این اثر هنوز نامشخص باقی مانده، اما برخی پژوهشگران، آن را از نواحی کوهستانی ارمنستان یا سرزمینهای نزدیک دریای سیاه می دانند. این منطقه، در آن زمان، تحت نفوذ هم زمان سنتهای هنری یونانی و فلزکاری شرقی بوده است.

این دستهٔ هنری، اکنون در مجموعهٔ دائمی موزیم لوور پاریس نگهداری می شود. جفت مکمل آن—که به احتمال زیاد دستهٔ دیگر همان جام آئینی بوده است—در موزیم دولتی برلین (Staatliche Museen zu Berlin) نگهداری می شود. هر دو قطعه، از نظر ترکیب ماسک انسانی با پیکرهٔ بز بالدار، ویژگیهای مشابهی دارند.

پیشانی ماسک انسانی در زیر پای بز، به گونه ئی طراحی شده که هم بیانگر سلطه ٔ قدرت حیوان اسطوره ئی است و هم بار نمادین آئینی دارد—از جمله پیوند با نیایش شراب، مستی، و برهم زننده گی مرز میان انسان و خدایان، مفاهیمی که در سنتهای یونانی و آسیای غربی به صورت مشترک ریشه دارند.

این اثر، نمونه ئی از فلزکاری ترکیبی (کُزمُپولیت) دوران پساهخامنشی به شمار می آید؛ دوره ئی که در آن مرزهای فرهنگی و هنری میان شرق و غرب به شدت درهم آمیخته بودند. چنین آثاری، نه تنها جنبهٔ تزیینی یا آئینی داشتند، بلکه نشان دهندهٔ مبادلهٔ فرهنگی و قدرت نمادها " بز بالدار و ایزد شراب یونانی" در میان اشراف، پادشاهان محلی، یا کاهنان آن عصر بوده اند.