چرا در مجسمه‌های بودا، گوش‌های او بلند و کشیده ترسیم می‌شوند؟

در سنتهای هنری بودائی، به ویژه در مجسمه سازی و نقاشی، گوشهای بلند و کشیده بودا یکی از بارزترین ویژگیهای ظاهری اوست. این ویژگی هم ریشه در زنده گی واقعی سیدارتا گوتاما (Siddhartha Gautama)، و هم در نمادشناسی دینی و فرهنگی آسیای شرقی دارد.

سیدارتا، پیش از آنکه به مقام «بودا» (به معنای بیدار یا منور) برسد، شاهزاده ئی از خاندان شاکیه بود که در رفاه و شکوه زنده گی می کرد. در آن دوران، استفاده از گوشوارههای بزرگ و سنگین، نشانه ئی آشکار از ثروت، مقام و قدرت اجتماعی بود. بر اساس روایتهای سنتی، هنگامی که سیدارتا «عزیمت بزرگ» (Mahābhiniṣkramaṇa) را انجام داد و کاخ و زنده گی تجملی خود را ترک گفت، نه تنها لباسهای فاخر و جواهراتش را کنار گذاشت، بلکه گوشوارههای سنگینش را نیز از گوش بیرون آورد. این عمل، نشانی از رها کردن وابستگیهای مادی و آغاز جستجوی معنوی او بود. به همین دلیل، لالههای گوشش که در اثر سال ها آویختن زیورآلات کشیده شده بودند، در طول زنده گی اش به همان حالت باقی ماندند.

در هنر بودائی، این گوشهای کشیده به یادگار جسمانی و معنوی آن تحول بزرگ بدل شد و بعدها حتی بودیساتواها (Bodhisattva) — موجوداتی که می توانند به نیروانا برسند اما از روی شفقت این مسیر را به تأخیر می اندازند تا دیگران را نیز از رنج برهانند — نیز با همین ویژگی به تصویر کشیده شدند.

از نظر نمادین، در بودیسم و فرهنگهای شرق آسیا، گوشهای بزرگ نشانه خوش اقبالی، طول عمر، خرد و توانائی شنیدن حقیقت استند. افزون بر این، در تفاسیر معنوی، گفته می شود که بودا با این گوشهای بزرگ می تواند فریادهای رنج موجودات فانی را بشنود، به آن ها پاسخ دهد و از میزان رنجشان بکاهد.

در نتیجه، گوشهای کشیده در پیکرههای بودا هم یک واقعیت تأریخی را بازتاب می دهند (یادگار سالهای پیش از رها کردن زنده گی دنیوی) و هم یک نماد معنوی عمیق از شفقت، خرد و گوش سپردن به درد و نیاز همه موجودات.