37

گنجینه باختر « طلاتپه »، دومین گنجینه طلایی بزرگ جهان است !

از کتاب: سخنان نغزی از پرچمن
07 September 2025

گنجینه طلائی باختر، از بزرگترین و ارزشمند ترین گنجینههای جهان بعد از گنجینه توت عنخ آمون فرعون مصر باستان و ازجمله یاد گارهای اوایل دوره « امپراطوری کوشانی» به شمار می رود. 

طلا تپه، نام یک سایت باستانی است، که در فاصله حددوداً نیم کیلومتر دور تر از شهر باستانی « یمشی تپه » و در نزدیکی شهر شبرغان مرکزز ولایت جوزجان در شمال افغانستان امروزی واقع است، که این گنجینه بزرگ و با ارزش، از آن مکان تأریخی بدست آمده است. 

 کاوش ساحه طلا تپه، درسالهای (۱۹۸۹ -۱۹۷۸ م)  توسط گروهی از باستان شناسان کشور ما و اتحاد جماهیر شوروی سابق، به سرپرستی « ویکتور ساریانیدی» صورت گرفته است.

 آثار تأریخی بدست آمده از ساحه باستانی طلاتپه، بربیش از بیست هزار اثر با ارزش تأریخی، چون زیورات ظریف طلائی،افزار جنگی، تندیسهای خدایان یونانی و کوشانی و سکههای بجای مانده از دورههای « دولت  یونانی - باختر، امپراطوری کوشانی» و غیره را شامل میشود، که از شش گور باستانی،« پنج گور مربوط به شاهزاده خانمهای کوشانی و یک  حکمروای مرد « احتمالا هرایوس موسس امپراتوری کوشانی، که ملبس با  لباس های گشاد محلی است» بدست آمده است، که تأریخ مرگ و دفن همه آنها به ربع اول و یا ربع دوم قرن اول میلادی بر میگردد. اما پیشینهٔ آثار کشف شده گنجینه طلا تپه، اکثراً به قرن اول میلادی و قرنهای (۱ -۲) قبل از میلاد می رسد، که مربوط به فرهنگهای مختلفی میباشند. چنانچه یک نمونه ازین آثار، یک سکهٔ طلائی متعلق به تیبریوس امپراتور رومی است، که در شهر لوگدو نوم در گال ( فرانسه) و در بین سالهای (۱۶ و ۲۱ م) ضرب شده است. علاوه بر این ، در تمام این اشیای باستانی، ما می توانیم  تا به خوبی  رنگ و بوی فرهنگ،  باورها ، عقاید ، اسطوره ها، ارتباطات ، داد - ستد و شیوۀ زنده گی اشراف زادگان آغاز دوره امپراتوری کوشانی را در دوره  ئی که هنوز آنها به شکل بادیه نشینی زنده گی می کردند، را دریابیم و تا حدودی با وضع و موقف اجتماعی آنها پی ببریم. 

پس  بجا خواهد بود، تا در اینجا  با  نمایش تصاویر بازسازی شده وضعیت صاحبان آرامگاههای ششگانه سایت باستانی طلا تپه، یعنی چگونگی دفن، نوعیت پوشاک ، بکار گیری زیورات، ثروت و افزار - آلات  صاحبان این قبور، را که توسط کاشفان و باستان شناسان مربوطه ضبط، ثبت و ارایه شده اند، پرداخته شود.

 بنابرین، در قدم اول، به  نحوه پوشش، بکار گیری زیورات، نوعیت و کمیت زیورات صاحب آرامگاه شماره (۱)، که او یک شهزاده خانم محلی کوشانی بوده، ذیلاً  پرداخته میشود: