37

تندیس مرمرین ایزدبانوی ایشتار – نمادی از عشق و جنگ در تمدن بابل

از کتاب: سخنان نغزی از پرچمن
31 August 2025

این تندیس ظریف، پیکره ئی است از ایزدبانوی باستانی ایشتار (Ishtar)، الههٔ عشق، باروری و جنگ در میان رودان (بین النهرین). این پیکره برهنه، از سنگ آلابستر (نوعی مرمر سفید) ساخته شده و مربوط به حدود ۲۲۰۰ سال پیش، یعنی قرن دوم پیش از میلاد، در دورهٔ انتقالی سلوکی–اشکانی می باشد.

موهای پیکره با مهارت خاصی از گچ شکل داده شده و با تاجی به شکل هلال ماه از جنس برنز با روکش طلا مزین گردیده است؛ نمادی که به احتمال زیاد، ماهیت آسمانی و ایزدگونه او را نشان می دهد. همچنین، گوشوارههای طلائی، گردنبند زرین، و چشمان و نافذ تزئین شده با سنگهای قیمتی یاقوت سرخ، جزئیاتی استند که این اثر را به نمونه ئی ممتاز از هنر مجسمه سازی باستانی تبدیل کرده اند.

بازوان این تندیس به گونه ئی طراحی شده اند که با مفصلهای متحرک و اتصالات سیمیِ طلائی به بدن وصل می شوند، که نه تنها بازتاب دهندهٔ فنون پیشرفتهٔ ساخت در آن دوره است، بلکه احتمالاً نشانه ئی از عملکرد آئینی یا مذهبی آن نیز می باشد.

ارتفاع این تندیس حدود ۲۵ سانتی متر است و در سال ۱۸۶۲ میلادی طی کاوش هائی در نزدیکی شهر باستانی بابل (Hillah) در عراق امروزی کشف شد. محل کشف، یک مقبرهٔ خانوادگی شامل پنج قبر بوده، و این مجسمه در قبر شماره ۴، در داخل تابوتی چوبی، در بالای جمجمهٔ یک دختر نوجوان و در حالت ایستاده قرار داشته است. این موقعیت خاص قرارگیری، احتمالاً نشان از اهمیت آئینی یا محافظتی آن برای فرد دفن شده دارد.

ظرافت شگفت انگیز در تراش چهره، فرم پاها و مدل موی این مجسمه، به ویژه در ترکیب با تزئینات فلزی و سنگهای قیمتی، گواهی است بر واقع گرائی هنرمند و سطح بالای مهارت هنری در آن دورهٔ تأریخی.

این اثر برجسته، هم اکنون در موزیم لوور پاریس، در بخش آثار باستانی خاور نزدیک (اتاق شماره ۶) نگهداری و به نمایش گذاشته شده است.