اثری هنری از مصر باستان با قدمتی بیش از چهار هزار سال؛ نمایی از زندگی روزمره یا نمادی از اعتراض پنهان؟

نقش برجسته شیردوشی، با قدمتی حدود ۴۰۶۰ سال مربوط به عصر پادشاهی میانه مصر، حدود ۲۰۰۰ پیش از میلاد، نمونه ئی ارزشمند از هنر کاربردی و روایت گر در مصر باستان است. این صحنه، که بر تابوت (سارکوفاگ) ملکه «کاویت» (Kawit) در دیر البحری حجاری شده، صحنه ئی از زنده گی روزمره کشاورزان و دآمداران مصری را به تصویر می کشد: مردی در حال دوشیدن ماده گاوی است، در حالی که گوساله آن، به پای جلوئی مادر بسته شده تا با حضورش شیر دادن گاو تحریک شود، اما مانع از نوشیدن شیر گردد.

از دیدگاه برخی پژوهشگران هنر و نمادشناسی، در این اثر می توان نوعی روایت تلویحی از ستم و بهره کشی مشاهده کرد؛ چرا که نگاه اندوهناک و خشمگین گاو مادر، اشک هائی که بر گونه اش جاری است و رفتار فریبکارانه با گوساله که برای تحریک شیر گاو بسته شده، اما از نوشیدن آن محروم می شود، فراتر از یک تصویر ساده روزمره بوده و بیانگر رنج و نارضایتی است.

بر این مبنا، برخی مفسران معاصر این اثر را یکی از کهن ترین نمونههای «هنر انتقادی» یا «اعتراضی» جهان دانسته اند که علیه ستم و بهره کشی " شیر دوشی" چه بر حیوان و چه به صورت نمادین بر انسان محروم هشدار می دهد. گرچه در سنت رسمی هنر مصر باستان، چنین بیانی آشکار رایج نبوده است، این احتمال وجود دارد که هنرمند مصری به شیوه ئی رمزی، پیام خود را در دل تصویر روزمره مزرعه پنهان کرده باشد.

از منظر تأریخی، این نقش برجسته، افزون بر ارزش زیبائی شناسی و فن حجاری، منبعی ارزشمند برای شناخت شیوه دامپروری، اقتصاد غذائی، و زنده گی اجتماعی مصر باستان به شمار می آید و از نظر محتوائی نیز می تواند نشان دهنده لایه هائی از اندیشه و احساس هنرمند نسبت به طبیعت و مناسپات زنده گی باشد.