رشیدالدین وطواط, ابوبكر محمد بن عبدالجلیل عمری بلخی. (و ف 573/578ق), ادیب و شاعر, متخلص به وطواط. در بلخ ولادت یافت و عمری اورا از آن جهت گفتند كه وی از اعقاب عمربن خطاب است. در مدرسه نظامیه زادگاه خود قسمتی از تحصیلات خود را نزد امام ابو سعد هروی به انجام رسانید و بعد از اتمام تحصیلات خود و كسب مهارت در دری و عربی به خوارزم رفت و در اوایل عهد ابوالمظفر علاءالدوله اتسز خوارزمشاه به او پیوست و تا آخر عمر در دستگاه خوارزمشاهیان روزگار گذرانید و سمت صاحب دیوانی رسایل داشت. بر اثر رشك حاسدان و تهمت مبنی بر اینكه وی با كمال‌الدین محمود بن ارسلان خواهر زاده سنجر, ارتباط دارد, به سال 547 ق از خدمت شاه رانده شد ولی به خاطر قصاید رسایی كه در رد تهمت خود سرود, دوباره مورد لطف شاه قرار گرفت. میان رشید و جارالله زمخشری ادیب و متكلم بزرگ قرن ششم نیز دوستی و مباحث و مكاتبه بود. بعد از وفات اتسز چندی در خدمت پسر اتسز, ایل ارسلان بود و به خاطر كهولت از خدمت كناره گرفت. از دیگر سلاطین و امرای معاصر رشید میتوان به تكش ابن ارسلان, سنجر ابن ملكشاه, سپهبد غازی نصرةالدوله اشاره كرد و از شاعران معاصر وی انوری, معزی, سنایی, ادیب, صابر, سوزنی, سمرقندی, خاقانی, مختاری, و سید حسن عزنوی را باید نام برد. آثار: - دیوان اشعار. - رسائل عربی. - حدائق‌السحر فی دقایق‌الشعر. - منشآت فارسی. - فصل الخطاب من كلام عمربن الخطّاب. - تحفةالصدیق من كلام ابی بكر الصدیق. - انس اللهفان من كلام عثمان بن عفان. - نثر الآلی من كلام امیرالمؤمنین علی(ع). - غرائب الكلم فی رغایب الحكم. - منیةالمتكلمین و غنیةالمتعلمین. -غررالاقوال و دررالامثال. - مفاتیح‌الكلم و مصابیح‌الظلم. - جواهرالقلاید و زواهرالفراید. - الفائدالعمائیه. - ابكاراالافكار فی الرسائل والاشعار. - مطلوب كل طالب.

پښتو :